نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، البرز، ایران
2 دانشیار مدیریت ورزشی دانشکدۀ تربیت بدنی دانشگاه تهران-ایران
3 کارشناس‌ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، البرز، ایران
4 کارشناس‌ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تهران-تهران -ایران
چکیده
امروزه پیچیدگی مسائل شهری موجب شده است متغیرهای متعددی در مکان‌گزینی کاربری‌ها تأثیرگذار باشند که با توجه به اهمیت و ارزش هر معیار در هر منطقه باید عمل شود. هدف این تحقیق تعیین و اولویت‌بندی معیارهای مکان‌گزینی اماکن ورزشی به‌وسیلۀ روش مدل تحلیل سلسله‌مراتبی(AHP[1]) به‌منظور استقرار در سطح شهر به‌منظور تساوی در دسترسی است. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی و نوع تحقیق کاربردی است. برای جمع‌آوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای و پرسشنامه استفاده شد. ابتدا معیارها تعیین و برای وزندهی آنها از AHP و برای رسم نمودار از نرم‌افزار Excel استفاده شد. نتایج نشان داد به‌ترتیب چهار معیار تراکم جمعیت (510/0)، دسترسی (271/0)، پتانسیل توسعه (152/0) و همجواری (067/0) بیشترین اهمیت را در مکان‌گزینی اماکن ورزشی دارند. با توجه به اینکه بر خلاف اغلب دستگاه‌های اجرایی کشور 70 درصد بودجۀ ورزش به بخش عمرانی و ساخت اماکن ورزشی اختصاص می‌یابد (اسدی، 1388)، ضرورت و اهمیت سرمایه‌گذاری و افزایش بهره‌وری از ابعاد مختلف نمایان می‌شود. ازاین‌رو برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران باید با استفاده از روش‌های نوین مثل AHP به‌منظور استقرار اماکن ورزشی با توجه به نیاز هر منطقه از حداقل منابع به حداکثر بهره‌وری برسند و در صرف هزینه‌های اضافی صرفه‌جویی شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Determination and Prioritization of Criteria of Site Selection to Establish Sport Facilities for Equal Access by Analytical Hierarchy Process (AHP)
نویسندگان [English]
- karim zohrevandian 1
- Hasan Asadi 2
- fereshteh ebrahimi 3
- mehdi samadi 4
1 PhD Student, Islamic Azad University, Karaj Branch, Young Researchers and Elite Club, Alborz, Iran
2 Associate Professor of Sport Management, Faculty of Physical Education, University of Tehran, Tehran, Iran
3 MSc, Islamic Azad University, Karaj Branch, Young Researchers and Elite Club, Alborz, Iran
4 MSc of Geographical Information System, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
Today, the complexity of urban issues has led many variables to be influential in site selection that and the importance and value of each criterion in each region should be considered. The aim of this study was to determine and prioritize site selection criteria of sport facilities by AHP for equal access. Research method was descriptive-survey and application. Library resources and a questionnaire were used to collect data. Firstly, criteria were determined and AHP was used to weigh them and Excel was applied to draw figures. Results showed that four criteria of population density (0.510), access (0.272), development potential (0.152) and neighborhood (0.067) had the highest importance in site selection of sport facilities respectively. Unlike most executive agencies in Iran, as 70% of the sport budget is allocated to development and construction of sports facilities (Asadi, 2009), necessity and importance of investment and increased efficiency in different dimensions get more evident. So, with regards to the needs of any region to establish sport facilities, planners and decision makers should achieve maximum efficiency from minimum resources and economize additional costs using new methods such as AHP.
کلیدواژه‌ها [English]
- access
- AHP
- Criterion
- prioritization
- Site selection
- sport facilities
- ابراهیمی، کلثوم.(1386)"تحلیل مکانی فضاهای ورزشی آمل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS )". پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شمال.
- ساحمدی، علیرضا، (1389)، "طراحی مدلی جهت مکان‌یابی بهینه اماکن و فضاهای ورزشی براساس پیاده‌سازی الگوریتم تحلیل سلسله مراتبیAHP در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی" پایان‌نامۀ، کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
- احمدی، علیرضا. هنری، حبیب. شهلایی، جواد. مرادی، مهدی.(1388)." پیاده‌سازی الگوریتم تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) در محیطGIS به‌منظور مکان‌گزینی بهینۀ اماکن ورزشی"، همایش بین‌المللی تربیت بدنی و علوم ورزشی، تهران.
- اسدی، حسن، شعبی مقدم، کیوان، اصفهانی نوشین (1388)" مدیریت اماکن ورزشی" ترجمه، تألیف فرد گیل، انتشارات دانشگاه تهران
- اهلر واستیل (1379)، بهسازی شهر و روستا" ترجمۀ ناصر رزاقی، جلد اول، انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران.
- بهلکه، طاهر،(1384)،"بررسی عوامل مرتبط با رضایتمندی مشتریان استخرهای خصوصی سرپوشیدۀ شهر تهران" پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تهران.
- حبیبی، کیومرث. نظر عدلی، سعید. (1386). "پیاده‌سازی الگوریتم سلسله مراتبی در محیط GIS به‌منظور مکان‌گزینی فضاهای عمومی شهر(مطالعۀ موردی فضاهای ورزشی منطقۀ شش تهران)" همایش ژئوماتیک 86.
- حیدری، عبدالله، احدنژاد روشتی، محسن، (1388)،" تحلیل توزیع فضایی و مکان‌یابی فضاهای آموزشی با استفاده از منطق فوزی و GIS" همایش ژئوماتیک.
- جلالی فراهانی،مجید (1387). "مدیریت اوقات فراغت و ورزش‌های تفریحی"، انتشارات دانشگاه تهران.
- زیاری، کرامت‌اله.1383.برنامهریزی شهرهای جدید، انتشارات سمت، ص62.
- سعیدنیا، احمد.1382. کاربری زمین شهری، کتاب سبز-راهنمای شهرداریها، جلد دوم، سازمان شهرداریهای کشور.
- سند راهبرد توسعۀ نظام جامع تربیت بدنی و ورزش(1384)، مطالعات تفضیلی توسعه و امکانات زیرساخت، شرکت راد سامانه.
- صالحی، رحمان، (1381)،" ساماندهی فضایی مکان‌های آموزشی زنجان با استفاده از GIS " پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تهران.
- عزیزی، منصور. (1383) " کاربرد سیستمهای اطلاعات جغرافیاییGIS در مکان‌یابی، توزیع فضایی و تحلیل شبکۀ مراکز بهداشتی و درمانی( نمونۀ موردی شهر مهاباد).پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد دانشگاه تبریز.
- قادری، عمران. (1381) " توسعۀ پایدار شهری و مکان‌یابی فضاهای ورزشی در شهر" سخنرانی اولین سمینار ورزش، محیط زیست و توسعۀ پایدار –کمیتۀ ملی المپیک ایران.
- قنبرپور نصرتی، امیر،(1386)."بررسی وضعیت اماکن ورزشی، تعیین سرانه و چگونگی استفاده از فضاهای ورزشی استان لرستان"پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تهران.
- کارگر، غلامعلی(1383 ). تحلیل وضعیت اماکن ورزشی کشور و تعیین عوامل مؤثر بر بهره‌وری از دیدگاه خبرگان و ارائه مدل بهره‌وری، رساله دکتری مدیریت و برنامهریزی در تربیت بدنی.
- کریمی، وحید، عبادی، حمید، احمدی، سلمان، ( 1387)، " مدل‌سازی مکانی یابی پارکینگ‌های عمومی با استفاده از GIS با تأکید بر روش‌های وزندهی و تلفیق لایه‌ها" مجلۀ دانشکدۀ فنی، جلد 38، س3، 11-21.
- نظر عدلی، سعید، کوهساری، محمدجواد (1386)، "تلفیق منطق بولین و مدل تحلیل سلسله‌مراتبی ( AHP ) با استفاده از GIS به‌منظور مکان‌یابی سایت‌های ورزشی در شهر(نمونۀ مورد مطالعه: شهر بابلسر )، مقالۀ منتشرنشده.
- Crombie, Iain K., Linda Irvine, Brian Williams, Alison R. Mc Ginnis, Peter W. Slane,Elizabeth M. Alder and Marion E.T. Mc Murdo (2004) Why older people do not participate in leisure time physical activity: A survey of activity levels, Beliefs and Deterrents, 33:287-292, Retrieved from the world wide web(2006): http://ageing.oxfordjournals.org/
- Farkas,Andras(2009),Route/Site Selection of Urban Transportation Facilities: An Integrated GIS/MCDM Approach, jurnal ofInternationalConference on Management, Enterprise and Benchmarking
- Humpel,S., Owen,N., & Leslie.E.2002. Environmental factors associated with adults’ participation in physical activity: a review. American journal of preventive medicine,22,pp 188-199.
- Jones,A.p., Benthan,C., Foster,C., Hillsdon,M.,& Panter,g.2007.Obesogenic environment: Evidence review. Foresight Tackling Obesities: Future choices project long science review. London: Office of science and Innovation.
- Keshkamat, S. S., Looijen, J. M. and Zuidgest, M. H P.(2009):The formulation and evaluation of transport route planning alternatives:a spatial decision system for the Via Baltica project, Poland. Journal of Transport Geography, 17, 54-64
- Latetia V. Moor & et al.(2008), “Availability of Recreational Resources in Minority and Low Socioeconomic Status Areas”.American journal of Priventive medicine,vol34.N1
- McCormac, G., Giles-Corti,b.,Lange,A., Smith,A.,Matric,K.,& Pikora,T.2004. An update of recent evidence of the relationship between objective and self-report measures of the physical environment and physical activity behaviours. Journal of Science and Medicine in sport,7,pp 81-92.
- 39. Macintyre, S., Ellaway, A., 1998. Social and local variations in the use ofurban neighbourhoods: a case study in Glasgow. Health & Place 4, 91–94.
- Nicholls, S., Shafer, C.S., 2001. Measuring accessibility and equity in a local park system: the utility of geospatial technologies to park and recreation. Prof. J. Park Recreat. Admin. 19 (4), 102–124.
- Pascual,C.,Regidor,E.,Astasio,P.,Ortega,P.,Navarro,P.,Domı´nguez,V.,2007. The association ofcurrentand sustained area-based adverse environment with physical inactivity.Social Scienceand Medicin 65,454–466.
- Panter.J & et al.(2007) “Equity of access to physical activity facilities in an English city”.journal of Preventive Medicine 46(2008)303_307.
- Petersen, Jeffrey C.piletic , Cindy K. Facility Accessibility(2006) Opening the Doors to All. Jurnal of Physical Education , Recreation & Dance
- Mylene, Riva & et al, (2007). Use of local area facilities for involvement in physical activity in Canada: insight for developing environmental and policy intervention.
- Saaty, T. L. , 1986,Axiomatic Foundation of Analytical Hierarchy Process” Management Science, Vol 32.
- Stevens.D, Dragicevic.S, Rothley.K.(2006) A GISeCA modelling tool for urban planning and decision making, jurnal of Environmental Modelling & Software 22 (2007) 761e773
- Zucca, Antonella. Sharifi,Ali M. Fabbri, Andrea G(2007) “ Application of spatial multi-criteria analysis to site selection for a local park: A case study in the Bergamo Province,Italy. Journal of Environmental Management 88(2008) 752–769
)